Zona – bệnh ‘rất đau đớn’ thường gặp ở người trên 50 tuổi

Thông tin được GS.TS.BS Nguyễn Văn Kính, Phó Chủ tịch Tổng Hội Y Học Việt Nam, chia sẻ như trên tại thảo luận về Chủng ngừa ở người lớn và dự phòng bệnh Zona, chiều 21/11. Hệ miễn dịch suy giảm dần theo thời gian được gọi là quá trình lão hóa miễn dịch, khiến cơ thể ngày càng dễ bị tác động bởi các yếu tố gây bệnh. Tình trạng lão hóa miễn dịch trở nên rõ rệt và nghiêm trọng hơn theo độ tuổi, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng và các vấn đề sức khỏe.

Theo các nghiên cứu thế giới, cứ ba người lớn có một người bị zona. Hơn 90% người từ 50 tuổi trở lên mang virus thủy đậu (VZV) tiềm ẩn trong hệ thần kinh có nguy cơ mắc bệnh zona cao hơn bình thường. Đau dây thần kinh sau zona có thể kéo dài hơn 3 tháng. Bệnh gây biến chứng nguy hiểm dù rất hiếm gặp như mù lòa (khi bị zona ở mắt) hay mất thính lực. Nhiều nghiên cứu cũng cho thấy có sự liên quan giữa zona và tim mạch, như đột quỵ.

Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, ghi nhận khoảng 22 triệu người Việt 18-69 tuổi mắc bệnh mạn tính, chủ yếu là bệnh không lây nhiễm như tim mạch, đái tháo đường, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, ung thư. Đây được xem là nhóm dân số có nguy cơ mắc zona cao và biến chứng nặng nề hơn.

GS.TS Trần Hữu Dàng, Chủ tịch Hội Nội tiết – Đái tháo đường Việt Nam, nói zona là một trong những bệnh có thể gây ảnh hưởng lâu dài và nghiêm trọng, đặc biệt với người có bệnh nền như đái tháo đường. Chúng không chỉ gây ra cơn đau dữ dội kéo dài mà còn liên quan mất kiểm soát đường huyết, gây biến chứng cấp như nhiễm toan ceton, ảnh hưởng tiên lượng bệnh.

“Người bị căn bệnh này rất đau đớn. Nhiều người mô tả cơn đau của bệnh gấp nhiều lần cơn đau đẻ, một số trường hợp có thể mắc nhiều lần trong đời”, chuyên gia cho hay.

Bệnh zona còn được gọi là herpes zoster (HZ), gây ra do sự tái hoạt động của virus varicella-zoster (VZV), cùng loại virus gây bệnh thủy đậu. Đây là căn bệnh khá phổ biến, khiến người bệnh rất đau đớn, thậm chí có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng và kéo dài.

Người mắc bệnh zona thường có các biểu hiện cấp tính như phát ban dạng mụn nước gây đau, ngứa, hoặc cảm giác châm chích ở một bên cơ thể. Thời gian phát bệnh kéo dài 2-4 tuần và có thể thường rất đau. Các triệu chứng và biến chứng của bệnh có thể trở nên nghiêm trọng và kéo dài dai dẳng, đặc biệt ở người già và người suy giảm miễn dịch. Không những vậy, bệnh zona còn làm giảm chất lượng cuộc sống của người mắc phải, và tạo gánh nặng kinh tế cho ngành y tế và xã hội.

Chủ động phòng ngừa zona giúp bảo vệ sức khỏe, hạn chế nguy cơ biến chứng. Tuy nhiên, các chuyên gia nhìn nhận điều trị bệnh zona một vấn đề phức tạp, nếu dùng thuốc kháng virus cần được khởi trị sớm trong vòng 72 giờ, song lại khó thực hiện trong thực tế lâm sàng.

Bên cạnh đó, các thuốc điều trị zona, đặc biệt điều trị đau thần kinh sau zona hiện chưa thực sự hiệu quả. Trong khi người lớn tuổi thường phải dùng nhiều loại thuốc để điều trị các bệnh nền, có thể không chịu được khi phải sử dụng thêm loại thuốc khác dùng để điều trị bệnh zona cấp tính hoặc cơn đau thần kinh sau zona mạn tính.

Ngoài các biện pháp dự phòng bệnh tật như tập thể dục, không hút thuốc, ăn uống lành mạnh hay tầm soát bệnh mạn tính, chủng ngừa đóng vai trò quan trọng trong góp phần nâng cao sức khỏe cho người lớn.

Hiện nay, nhiều bệnh truyền nhiễm có thể được phòng ngừa bằng vaccine. Đây được xem là biện pháp phòng bệnh chủ động và hiệu quả, an toàn. Phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm sớm góp phần làm giảm gánh nặng bệnh tật, nâng cao chất lượng cuộc sống, đồng thời giảm gánh nặng cho ngành y tế.

Thúy Quỳnh