Luật Đất đai 2024 có hiệu lực từ ngày 1/8 nêu các điều kiện mới để người dân có thể tách, hợp thửa đất tại Điều 220.
Thứ nhất, thửa đất đã được cấp một trong các loại giấy chứng nhận gồm chứng nhận quyền sử dụng đất; chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở; chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất hoặc chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất.
Thứ hai, thửa đất còn trong thời hạn sử dụng đất. Đất không có tranh chấp, không bị kê biên hay áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời của cơ quan nhà nước.
Trường hợp đất có tranh chấp nhưng xác định được phạm vi diện tích, ranh giới đang tranh chấp, phần diện tích, ranh giới còn lại không tranh chấp được phép tách, hợp thửa.
Thứ ba, việc tách, hợp thửa phải có lối đi, kết nối với đường giao thông công cộng hiện có, bảo đảm cấp, thoát nước và nhu cầu cần thiết khác một cách hợp lý. Nếu chủ đất dành một phần diện tích có đất ở trong cùng một thửa làm lối đi, khi tách, hợp thửa đất không phải chuyển đổi mục đích sử dụng với phần diện tích làm lối đi đó.
Ngoài ra, các thửa đất sau khi tách thửa phải bảo đảm diện tích tối thiểu với loại đất đang sử dụng theo quy định của UBND cấp tỉnh. Nếu thửa đất được tách có diện tích nhỏ hơn mức tối thiểu thì phải đồng thời hợp thửa với mảnh đất liền kề.
Trường hợp chuyển mục đích sử dụng một phần thửa đất, diện tích tối thiểu sau khi tách thửa phải bằng hoặc lớn hơn mức tối thiểu của loại đất sau khi chuyển mục đích sử dụng. Với thửa đất có đất ở và đất khác, không bắt buộc thực hiện tách thửa khi chuyển mục đích sử dụng một phần diện tích, trừ khi người sử dụng có nhu cầu tách thửa.
Không được tách thửa trong trường hợp phân chia quyền sử dụng đất theo bản án, quyết định của Tòa án mà việc phân chia không bảo đảm các điều kiện, diện tích, kích thước tách thửa theo quy định.
Luật Đất đai 2024 cũng nêu thêm hai điều kiện hợp thửa đất. Đầu tiên, việc hợp thửa phải có cùng mục đích, thời hạn sử dụng, hình thức trả tiền thuê đất, trừ trường hợp hợp thửa có đất ở và đất khác.
Thứ hai, nếu hợp thửa các mảnh đất khác nhau về mục đích sử dụng đất, thời hạn sử dụng, hình thức trả tiền thuê đất, phải thực hiện đồng thời thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất, điều chỉnh thời hạn sử dụng đất, chuyển hình thức trả tiền thuê đất để đảm bảo thống nhất.
UBND cấp tỉnh căn cứ các quy định trên và phong tục, tập quán tại địa phương để quy định cụ thể điều kiện, diện tích tối thiểu của việc tách, hợp thửa đất với từng loại đất.
Như vậy, so với Luật Đất đai 2013, nguyên tắc khi tách, hợp thửa đất đã được Luật Đất đai 2024 bổ sung thêm trường hợp đất dính tranh chấp một phần diện tích, điều kiện hạ tầng kỹ thuật của thửa đất cũng như yêu cầu sau khi tách thửa.
Ngọc Diễm
