Tranh do robot vẽ giá hơn một triệu USD

Guardian đưa tin Sotheby’s tổ chức phiên đấu tại New York hôm 7/11, dự tính trị giá 120.000 USD-180.000 USD. Tranh trải qua 27 lượt trả giá trước khi thuộc về khách hàng giấu tên. Tác phẩm có tên AI God: Portrait of Alan Turing, cao 2,2 m, do Ai-Da – nghệ sĩ robot siêu thực đầu tiên trên thế giới thực hiện. Đại diện đơn vị nhận xét: “Kỷ lục của Ai-Da đánh dấu một cột mốc mới trong lịch sử nghệ thuật hiện đại và đương đại, phản ánh sự giao thoa ngày càng tăng của trí tuệ nhân tạo (AI) và thị trường mỹ thuật toàn cầu”.

Theo Guardian, Ai-Da hiện là một trong những người máy tiên tiến nhất, do Aidan Meller – chuyên gia nghệ thuật đương đại – sáng chế. Ông có đội ngũ sản xuất riêng, làm việc cùng các chuyên gia AI tại đại học Oxford và Birmingham. Họ đặt tên Ai-Da theo bà Ada Lovelace (1815-1852) – lập trình viên đầu tiên của thế giới. Năm 2019, Ai-Da ra mắt sau khi Meller hợp tác công ty sản xuất robot có trụ sở ở Cornwall, Anh.

Trên CNN hôm 8/11, ông Meller nói về quá trình Ai-Da sáng tạo bức chân dung: “Chúng tôi có cuộc thảo luận với cô ấy về đề tài ‘Trí tuệ nhân tạo vì mục tiêu tốt đẹp’ và Ai-Da nói muốn Alan Turing làm nhân vật chính của chủ đề”. Sau khi chọn phong cách, bối cảnh, tông màu và chất liệu họa cụ, Ai-Da dùng máy ảnh trong mắt để tìm hình ảnh về Turing và tạo ra nhiều bản phác thảo. Cô vẽ 15 bức tranh riêng lẻ về các bộ phận trên gương mặt ông. Tất cả khác nhau tùy vào cách thuật toán diễn giải.

Do cánh tay robot của Ai-Da chỉ có thể vẽ trên mặt phẳng nhỏ có kích thước 29,7 x 41,9 cm, bản vẽ cuối cùng được in trên giấy canvas bằng máy in 3D. Đơn vị Sotheby’s lưu ý “hình ảnh không có sự thay đổi trong quá trình này”.

Alan Turing (1912-1954) là nhà toán học, logic học và mật mã học người Anh. Ông đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến chống Đức quốc xã bằng cách sáng chế ra nhiều kỹ thuật phá mật mã, góp phần vào chiến thắng của phe đồng minh trong Thế chiến II. Những năm 1950, ông từng bày tỏ lo ngại về việc sử dụng trí tuệ nhân tạo. Năm 1952, Turing bị thiến hóa học để tránh bị ngồi tù do có mối quan hệ đồng tính. Ông tự sát vào hai năm sau, ở tuổi 42.

“Cha đẻ” của Ai-Da miêu tả tông màu trầm và các mảng mặt bị phá vỡ trong tranh dường như gợi liên tưởng về “những thử thách Turing cảnh báo con người có thể đối mặt trong việc quản lý AI”. Ông nhận xét các bức tranh của Ai-Da mang vẻ “kỳ ảo và ám ảnh”, khiến người xem đặt câu hỏi AI có thể đưa nhân loại tiến xa đến đâu hay về cuộc đua nắm giữ sức mạnh này ở quy mô toàn cầu.

Trò chuyện với Guardian, Ai-Da nói: “Giá trị cốt lõi của tác phẩm là khả năng khơi gợi những cuộc thảo luận về các công nghệ mới”. Theo cô, chân dung Alan Turing khuyến khích người thưởng tranh suy ngẫm về bản chất “thần thánh” của AI và các lập trình, cũng như cân nhắc tác động về mặt đạo đức và xã hội từ những tiến bộ này.

Tuy nhiên, nhà phê bình nghệ thuật Alastair Sooke của tờ The Telegraph không đánh giá cao kỷ lục. Ông mô tả thành tựu này như “câu chuyện động vật có khả năng vẽ tranh giống Pablo Picasso nhưng ở phiên bản tinh tế và được thêu dệt”.

Trên web AI For Good, các nhà sáng chế giới thiệu Ai-Da là robot họa sĩ siêu thực đầu tiên có thể vẽ, tô màu, làm thơ và điêu khắc. Là một cỗ máy có trí tuệ nhân tạo, Ai-Da cũng được xem là một tác phẩm nghệ thuật. Trên Guardian năm 2022, khi được phóng viên hỏi liệu robot có vẽ theo trí tưởng tượng không, Ai-Da nói thích vẽ những gì cô thấy, có góc nhìn khác con người vì không có ý thức.

Phương Thảo (theo Guardian, CNN)