Chính phủ đề xuất tái khởi động dự án điện hạt nhân Ninh Thuận

Chiều 27-11, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 8, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Phó thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình trình Quốc hội Tờ trình về việc tiếp tục chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận (dự án).

Theo Phó Thủ tướng Thường trực, thực hiện chủ trương của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Chính phủ trình Quốc hội cho phép tiếp tục chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.

Tờ trình của Chính phủ đã nêu rõ về cơ sở thực tiễn để tiếp tục thực hiện dự án này. Theo đó, hiện điện hạt nhân ngày càng được nhiều nước quan tâm và tiếp tục phát triển trong bối cảnh chống biến đổi khí hậu, thực hiện cam kết giảm phát thải khí nhà kính, bảo đảm an ninh năng lượng.

Tính đến cuối tháng 8-2024, trên thế giới có 415 lò hạt nhân năng lượng đang vận hành, với tổng công suất lắp đặt 373.735 MWe, và 62 lò đang được xây dựng với tổng công suất khoảng 64.971 MWe. Bên cạnh 32 nước đang sở hữu và vận hành các nhà máy điện hạt nhân, 20 quốc gia khác đang xem xét phát triển để đáp ứng nhu cầu năng lượng, hiện thực hóa các cam kết khí hậu.

Theo Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình, nhu cầu tiêu thụ điện của Việt Nam được dự báo vẫn tiếp tục tăng cao, tổng công suất hệ thống điện hiện nay khoảng 80 GW, cần tăng thêm khoảng 70 GW đến năm 2030 và 400 – 500 GW đến năm 2050.

Cùng với đó, việc phát triển nguồn điện hạt nhân ở Việt Nam mang lại nhiều tác dụng, đa dạng hóa nguồn cung cấp điện, bảo đảm an ninh năng lượng, đáp ứng được nhiệm vụ kép: Vừa cung cấp điện nền, vừa bảo vệ môi trường.

Về địa điểm xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận, theo tờ trình Chính phủ, thực hiện chủ trương đầu tư các dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2 được Quốc hội thông qua, Chính phủ đã giao Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) làm chủ đầu tư các dự án.

EVN đã hợp tác với phía Nga (Dự án Ninh Thuận 1) và Nhật Bản (Dự án Ninh Thuận 2) để triển khai công tác chuẩn bị đầu tư các dự án. Tư vấn của Nga và Nhật Bản đã hoàn thành khảo sát, lập Hồ sơ phê duyệt địa điểm và Báo cáo nghiên cứu khả thi các dự án để EVN trình Chính phủ phê duyệt.

Các địa điểm này đã được tư vấn trong và ngoài nước khảo sát, đánh giá rất kỹ, là hai địa điểm tốt nhất, đáp ứng các tiêu chí khắt khe của quốc tế, phù hợp để xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại Việt Nam. Như vậy, việc tái khởi động dự án điện hạt nhân Ninh Thuận là cần thiết, có cơ sở và đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy kiến nghị Quốc hội xem xét, quyết định việc tiếp tục chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân và đưa nội dung này vào Nghị quyết Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV.

Ông Lê Quang Huy cho biết ngày 25-11-2009, tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XII đã thông qua Nghị quyết về chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận. 7 năm sau, tại kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XIV đã thông qua Nghị quyết dừng thực hiện chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.

Theo cơ quan thẩm tra, trước bối cảnh nền kinh tế – xã hội toàn cầu có nhiều biến động; nhu cầu tiêu thụ điện của Việt Nam được dự báo vẫn tiếp tục tăng cao, mục tiêu đa dạng hóa nguồn cung cấp điện, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, việc tiếp tục triển khai dự án điện hạt nhân Ninh Thuận là hết sức cấp thiết.

Do đó, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ khẩn trương chỉ đạo nghiên cứu đề xuất chương trình phát triển điện hạt nhân tại Việt Nam hướng tới công nghệ hiện đại, được kiểm chứng, bảo đảm an toàn và hiệu quả kinh tế cao nhằm góp phần bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia; giảm phát thải, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế – xã hội bền vững; tăng cường tiềm lực khoa học, công nghệ của đất nước.

Tận dụng tối đa các kết quả đã thực hiện đối với dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2; chuẩn bị kịp thời các điều kiện bảo đảm có liên quan để tiếp tục triển khai dự án, chú trọng nhiệm vụ rà soát, hoàn thiện hệ thống hệ thống pháp luật về điện hạt nhân.

Đồng thời, nghiên cứu, đề xuất mô hình tổ chức quản lý nhà nước đối với điện hạt nhân; có cơ chế phù hợp để thu hút, đào tạo nguồn nhân lực về năng lượng nguyên tử và điện hạt nhân; nâng cao năng lực nghiên cứu công nghệ, an toàn điện hạt nhân và nghiên cứu khả năng nội địa hóa thiết bị điện hạt nhân.