Độc tố kiến ba khoang mạnh gấp 15 lần nọc rắn hổ

Bệnh viện Da liễu Trung ương vừa tiếp nhận một nam thanh niên 25 tuổi tổn thương da toàn thân sau khi bôi một loại thuốc tự chế bằng 40 con kiến ba khoang để chữa ngứa.

Ngày 30/3, bác sĩ Quách Thị Hà Giang, Trưởng Khoa Điều trị bệnh da nam giới, Bệnh viện Da liễu Trung ương, cho biết viêm da tiếp xúc do kiến ba khoang là bệnh thường gặp vào mùa mưa, song gần đây bệnh gặp quanh năm, có ngày khám hàng chục ca.

Kiến ba khoang thân mình thon dài như hạt thóc, dài khoảng một cm, có hai màu đỏ và đen. Nó có độc không phải đốt mà do dịch tiết ra dính vào da, gây viêm da tiếp xúc tại chỗ.

“Bệnh nhân thường tổn thương da bỏng rát, đỏ, có trường hợp loét, bội nhiễm”, bác sĩ Giang nói, thêm rằng kiến ba khoang chứa Pederin độc mạnh gấp 12-15 lần nọc của rắn hổ nhưng do lượng tiếp xúc nhỏ và chỉ ở ngoài da nên không đủ gây chết người như nọc rắn. Đặc biệt, Pederin thẩm thấu nhanh khiến vùng bị thương lan nhanh và rộng.

Viêm da do tiếp xúc với kiến ba khoang thường xuất hiện ở những vùng da hở như cổ, mặt, lưng, tay, chân… Kiến có thể gây viêm da từ mức độ nhẹ đến nặng, tùy theo độc chất xâm nhập qua da. Ban đầu người bệnh thấy hơi ngứa rát, căng da, biểu hiện đỏ một vùng da, sau 6-12 giờ, đỏ cộm thành vệt, trên đó nổi những mụn nước to nhỏ không đều 1-5 mm, 1-3 ngày sau thành phỏng nước, phỏng mủ, cảm giác đau, rát càng tăng. Bệnh nhân có thể kèm theo sốt, khó chịu, nổi hạch, đau vùng cổ, nách, bẹn tương ứng với tổn thương.

Tay bị dính chất độc khi đập kiến, sau đó chà xát và sờ vào mắt có thể làm bỏng mắt. Tổn thương ở gần mắt có thể sưng húp cả hai mắt, ở bẹn gây nổi hạch bẹn sưng đau khó đi lại. Không được điều trị kịp thời, tình trạng viêm da sẽ tiến triển sang dạng loét. Các vết loét có nhiều hình dạng khác nhau tùy theo việc chà xát kiến trên da.

Một số người chủ động bắt kiến ba khoang “chữa bệnh” da bằng cách nghiền kiến lấy xác và dịch độc đắp vào vùng bị nhiễm nấm. Kết quả là tổn thương lan rộng, đau đớn, nhiễm khuẩn huyết. Vì vậy, bác sĩ khuyến cáo người dân tuyệt đối không được tự chế “thuốc” bằng kiến ba khoang. Không dùng tay trần để bắt, giết, miết kiến ba khoang mà thổi hoặc đặt một tờ giấy cho kiến bò lên sau đó lấy ra khỏi người.

Khi tiếp xúc với kiến ba khoang nên đeo găng tay hoặc dùng giấy mềm lót. Nếu lỡ tay đập hoặc chà xát kiến ba khoang trên da thì phải nhanh chóng rửa sạch nơi tiếp xúc bằng nước sạch hay nước muối sinh lý. Tránh đưa tay đã tiếp xúc với kiến chạm vào các vùng da khác. Khi bắt đầu rát ở một vùng da, nên rửa vùng đó bằng nước muối loãng, xà phòng, trường hợp nặng nên đến bác sĩ da liễu điều trị.

Lê Nga